Azerbaýjan Respublikasynyň konstitusiýasyndan göçürme:

23-nji madda. Azerbaýjan döwletiniň nyşanlary

I. Azerbaýjan Respublikasynyň döwlet nyşanlary Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet baýdagy, Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet nyşany we Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet gimni.

II. Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet baýdagy deň ini bolan üç gorizontal bölekden durýar. Ýokarky bölek gök, orta bölek gyzyl, aşaky bölek ýaşyl we gyzyl bölegiň ortasynda baýdagyň her iki gapdalynda ak ýarym Aý bilen sekiz burçly ýyldyz ýerleşdirilendir. Baýdagyň ininiň uzynlygyna gatnaşygy 1: 2-dir.

III. Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet baýdagynyň we Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet nyşanynyň şekili, Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet gimniniň sazy we teksti Konstitusiýa kanuny bilen kesgitlenýär.

Dövlət bayrağı

Azerbaýjan Halk Respublikasynyň üç reňkli Döwlet baýdagy ilkinji gezek 1918-nji ýylyň noýabr aýynyň 9-na Bakuwda hökümet mejlisinde kabul edildi we 2018-nji ýylyň dekabr aýynyň 7-ne Azerbaýjan Halk Respublikasynyň Mejlisiniň açylyş dabarasynda Mejlis binasynyň üstünde galdyryldy.

Azerbaýjan hökümetiniň 1918-nji ýylyň noýabr aýynyň 9-na Döwlet baýdagy baradaky kararlar kitabyndan göçürme:

"Eşidildi: Ministrler Geňeşiniň başlygynyň Milli baýdak baradaky hasabaty. Karar berildi: Ýaşyl, gyzyl we gök reňklerden, ak ýarym Aýdan we sekiz burçly ýyldyzdan ybarat bolan baýdak Milli baýdak hasap edilsin. "

1920-nji ýylyň aprel aýynyň 27-ne çenli - Azerbaýjan Halk Respublikasynyň ýykylmagyna çenli döwlet statusyna eýe bolan bu baýdak Sowet Russiýasynyň goşunlary tarapyndan Azerbaýjanyň basyp alynmagy netijesinde 1920-nji ýylyň maý aýynyň 3-de Azerbaýjan Mejlisiniň binasyndan düşürildi. Azerbaýjan Halk Respublikasynyň ýadigäri bolan bu baýdak, 1990-njy ýylyň noýabr aýynyň 17-ne Nahçiwan Awtonom Respublikasynyň Ýokary Mejlisiniň başlygy, halkymyzyň milli lideri Geýdar Alyýewiň başlangyjy we ýolbaşçylygy bilen geçirilen mejlisde Nahçiwan Awtonom Respublikasynyň döwlet baýdagy hökmünde tassyklandy. Şol bir wagtyň özünde, Nahçiwan Awtonom Respublikasynyň Ýokary Mejlisi Azerbaýjan SSR-iň Ýokary Sowetine bu baýdagy Azerbaýjanyň resmi döwlet nyşany hökmünde ykrar etmek hakynda haýyş bilen ýüz tutdy. 1991-nji ýylyň fewral aýynyň aýynyň 5-ne Azerbaýjan Respublikasynyň Ýokary Soweti bu haýyşa garady we bu baýdagyň gaýtadan Azerbaýjanyň Döwlet baýdagy hökmünde kabul edilmegi hakynda karar kabul edildi. Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ylham Alyýewiň 2009-njy ýylyň noýabr aýynyň 17-de gol çeken Kararyna laýyklykda her ýylyň noýabr aýynyň 9-y ýurtda Döwlet Baýdak Güni hökmünde bellenilýär.

Baýdak deň inli üç gorizontal bölekden (ýokarky gök bölek, orta gyzyl bölek we aşaky ýaşyl bölekden) ybaratdyr. Gyzyl bölegiň ortasynda baýdagyň her iki tarapynda ak reňkli ýarym  Aý şekili bilen sekiz burçly ýyldyz şekillendirilýär. Baýdagyň gök reňki türkiligi, gyzyl häzirki zaman jemgyýetini, demokratiýany, ýaşyl reňk bolsa yslamy wasp edýär.

Azerbaýjan Halk Respublikasynyň Prezidiumynyň başlygy M.A. Rasulzade:

“Biziň galdyran baýdagymyzyň üç reňki: türk milli medeniýetiniň, musulman siwilizasiýasynyň we häzirki zaman Ýewropa demokratik esaslarynyň nyşanydyr. "

Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet gimniniň awtory Üzeyir Hajibeyli:

“Mawy reňk türkiligi, ýaşyl reňk yslamy we gyzyl reňk bolsa medeniýeti aňladýan baýdagymyzyň ruhy manysy budur.”

Döwlet nyşany

Häzirki zaman Döwlet nyşany Azerbaýjan Halk Respublikasy döwründe döredilen nyşan taslamasynyň üýtgedilen görnüşidir.

Azerbaýjanyň Döwlet Gerbi Azerbaýjan Halk Respublikasynyň hökümeti 1920-nji ýylyň ýanwar aýynyň 30-da bäsleşik yglan edildi we bäsleşigiň ýeňijisi nyşan dizaýnynyň şol ýylyň maý aýynyň 28-ne kabul ediljekdigi barada karar çykaryldy. Şeýle-de bolsa, 1920-nji ýylyň aprel aýynyň 28-de Azerbaýjan Halk Respublikasynyň dargamagy netijesinde Döwlet nyşany hakynda kararyň kabul edilmegi mümkin bolmady.

1990-njy ýylyň noýabr aýynyň 17-ne Nahçiwan Awtonom Respublikasynyň Ýokary Mejlisi Döwlet Gerbi bilen bagly meseläni ara alyp maslahatlaşyp, Azerbaýjan SSR-iň Ýokary Sowetine Azerbaýjanyň Döwlet Gerbini taýýarlamak üçin täze bäsleşiginiň yglan edilmesi hakynda haýyş bilen ýüz tutdy. Bäsleşik 1991-nji ýylyň fewral aýynyň 5-ne Azerbaýjan Respublikasynyň Ýokary Sowetiniň karary bilen yglan edildi we 1993-nji ýylyň ýanwar aýynyň 19-na Konstitusiýa kanuny bilen 1919-1920-nji ýyllarda taýýarlanan Döwlet nyşany taslamalarynyň biri bäsleşik üýtgeşmeler bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet nyşany hökmünde tassyklandy.

2018-nji ýylyň noýabr aýynyň 2-ne “Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet nyşanynyň şekilini tassyklamak baradaky Azerbaýjan Respublikasynyň Konstitusiýa Kanunyndan” bölek:

Madda 1. Umumy düşündiriş

1.1. Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet Nyşany iki dub şahasyndan we iki bugdaý çemeninde ybarat halkanyň üstünde ýerleşen gündogar galkany görnüşindedir.

1.2. Galkanyň üstünde Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet Baýdagynyň reňklerinde sekiz burçly ýyldyz, ýyldyzyň merkezinde alaw bardyr. Ýyldyz ak, alaw gyzyl, dub şahalary ýaşyl, bugdaý şahalary sary, galkan we ýyldyzyň  daşy, galkanyň düwmeleri (8 bölek) we dub gozalary (5 bölek) altyn.

Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet Senasy

1920-nji ýylyň ýanwar aýynyň 30-y Azerbaýjan Halk Respublikasynyň Ministrler Geňeşi Respublikanyň milli senasyny taýýarlamak barada karar kabul etdi we bu maksat bilen Halk Bilim Ministrligi tarapyndan bäsleşik yglan edildi. Şeýle-de bolsa, 1920-nji ýylyň aprel aýynyň 28-ne Halk Respublikasynyň dargamagy Azerbaýjanyň milli senasynyň kabul edilmegine mümkinçilik bermedi.

1992-nji ýylyň maý aýynyň 27-ne mejlis "Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet senasy hakynda" Kanuny kabul etdi. Kanuna görä, 1919-njy ýylda zehinli kompozitor Uzeýir Hajibeýli we şahyr Ahmet Jawad tarapyndan düzülen "Azerbaýjan senasy" Azerbaýjanyň Döwlet senasy hökmünde tassyklandy.

Sazy: Uzeýir Hajibeýli

Sözleri: Ahmet Jawad